NO
|
MACAPAT
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
1.
|
Maskumambang
|
12i
|
6a
|
8i
|
8a
|
||||||
2.
|
Pocung
|
12u
|
6a
|
8i
|
12a
|
||||||
3.
|
Gambuh
|
7u
|
10u
|
12i
|
8u
|
8o
|
|||||
4.
|
Megatruh
|
12u
|
8i
|
8u
|
8i
|
8o
|
|||||
5.
|
Mijil
|
10i
|
6o
|
10e
|
10i
|
6i
|
6u
|
||||
6.
|
Kinanthi
|
8u
|
8i
|
8a
|
8i
|
8a
|
8i
|
||||
7.
|
Durma
|
12a
|
7i
|
6a
|
7a
|
8i
|
5a
|
7i
|
|||
8.
|
Pangkur
|
8a
|
11i
|
8u
|
7a
|
12a
|
8a
|
8i
|
|||
9.
|
Asmarandana
|
8i
|
8a
|
8e
|
8a
|
7a
|
8u
|
8a
|
|||
10.
|
Sinom
|
8a
|
8i
|
8a
|
8i
|
7i
|
8u
|
7a
|
8i
|
12a
|
|
11.
|
Dhandang Gula
|
10i
|
10a
|
8e
|
7u
|
9i
|
7a
|
6u
|
8a
|
12i
|
7a
|
1. Ukara tanduk yaiku ukara sing jejere
nglakoake pakaryan
Tuladha
:
- Ibu tindak dhateng peken
- Bapak maos koran
- Eyang nembe tilem
- Adhik mangan roti
2. Ukara tanggap yaiku ukara sing jejere
dikenani pakaryan
Tuladha
: – Lombok dipethik simbah
- Roti dipangan adik
- Pelem dijupuk Parjo
- Kopi dingunjuk Pakdhe
3. Tuladha tembung aran (kata benda) :
-
Meja
-
Kursi
-
Gelas
-
Piring
4.
Tuladha tembung Kriya (kata kerja) :
-
Mangan
-
Turu
-
Sinau
-
Dolan
5.
Tuladha tembung ancer-ancer (kata depan)
:
-
Ing
-
Saka
-
Menyang
-
Yen
6.
Tuladha tembung wilangan (kata bilangan)
:
-
Bawang → Sasiyung
-
Gedhang → Salirang
-
Gula → Setangkep
-
Kertas → Sasuwek
7.
Tuladha tembung kaanan (kata sifat) :
-
Sabar
-
Brangasan
-
Wicaksana
-
Waspada
8.
Tuladha tembung sesulih (kata ganti) :
-
Aku
-
Kula
-
Kowe
-
Sampeyan
9.
Tuladha tembung panggandheng (kata
sambung) :
-
Lan
-
Utawa
-
Sing
-
Karo
10. Tuladha tembung panyilah (kata sandhang)
:
-
Sang
-
Hyang
-
Kyai
-
Kanjeng
11.
Tembung camboran wutuh : Tembung kang
anggotane kalebu tembung
Camboran
wudhar karo camboran tunggal.
Tuladha : Meja Kursi, Naga sari, Bibit kawit,
Bapa biyung
12.
Tembung camboran tugel : Ana tembung
sing diwancah
Tuladha : dhelik →
gedhe cilik
Barbeh → bubar kabeh
Bangjo → abang ijo
Nasgithel → panas legi kenthel
13.
Tembung camboran tunggal : Tembung loro sing bedha tegese, dikanggo bebarengan,
nanging nuwuhake teges anyar.
Tuladha
: Naga sari, Semar mendhem, Randha royal, Plinteng Semar
14.
Tembung camboran wudhar : tembung loro
sing bedha tegese, dikanggo
bebarengan, nanging tegese tetep.
Tuladha
: Meja kursi, Pager wesi, Pager kayu, Sawo mateng
15.
Tembung saroja : Tembung kang padha
tegese digandheng dadi siji.
Tuladha : – adi luhung
- amis bacin
- babak bundhas
- campur adhuk
16.
Tembung Garba : Tembung loro sing
digandheng, nanging suda wandane
Tuladha : – Aneng → ana +
ing
-
Dupyarsa → dupi +
arsa
-
Jiwangga → jiwa + angga
-
maharsi → maha +
resi
17.
Tembung Entar : Tembung kang tegese ora
salugune
Tuladha : – Abang kupinge = nesu
-
Adol kringet = nyambut gawe
-
Cilik atine = kuwatir, jirihan
-
Jembar polatane = pinter
18.
Paribasan : Unen-unen kang ajeg
panggone, mawa teges entar, lan ora
ngemu surasa pepindhan.
Tuladha : – Nyolong pethek = Ora cocog karo pangirane
-
Kepara-kepere = Pangedume ora
padha
-
Kepluk ora tombok = Ngrasakake senenge
ora cucul wuragad
-
Ketula-tula ketali = Tansah nandang
sengsara
19. Bebasan : Unen-unen ajeg kang ngemu surasa
pepindhan.
Tuladha : – Nututi layangan pedhot = Mbudidaya baline kahanan kang
wis
ora becik.
-
Ora ganja ora anus = Wong
kang rupa lan tumindak ala
-
Mban cindhe, mban siladan = Pangrengkuhe ora padha.
-
Dudu berase ditempurake = Nyambung
rembung sing ora
cocog
karo bakuning rembung.
20. Saloka
: Unen-unen kang gumathok, kang ngemu pepindhan.
Tuladha :
-
Tekek mati ulone =
Wong cilaka marga rembuge dhewe
-
Kemladheyan ngajak sempal = Mitra kang
ngajak rusak
-
Kaya baladewa ilang gaphite = Wong
kang ora duwe kekuatan
-
Pecruk tunggu bara
= Wong ala dipercaya tunggu barang
Karemane
21.
Tuladha ukara basa krama alus :
-
Mbah kakung midhangetaken siyaran ringgit wacucal
-
Pakdhe tindak dhateng Tawangmangu nitih bis
-
Ibu saweg dhahar sekul goreng
-
Simbah saweg sare
22.
Tuladha ukara basa ngoko alus :
-
Mbah kakung midhangetaken siyaran wayang kulit
-
Pakdhe tindak neng Tawangmangu numpak bis
-
Eyang lagi dhahar sega goreng
-
Simbah lagi sare
23.
Tuladha ukara basa krama lugu :
-
Mbah kakung mirengaken siyaran wayang kulit
-
Pakdhe kesah dhateng Tawangmangu nitih bis
-
Yanti saweg nedha sekul goreng
- Simbah saweg tilem
24.
Tuladha ukara basa ngoko lugu :
-
Mbah kakung ngrungokake siyaran wayang kulit
-
Pakdhe lunga neng Tawangmangu numpak bis
-
Aku lagi mangan sega goreng
-
Simbah lagi turu
Tidak ada komentar:
Posting Komentar